„
Miłość i jej losy
to erudycyjna i odważna analiza tematu leżącego u źródeł
zarówno najbardziej wzniosłych jak i najpodlejszych wymiarów
ludzkiego doświadczenia. Książka stanowi ambitne przedsięwzięcie.
Green ma racje, gdy stwierdza, iż tytuł może być „podsumowaniem
historii psychoanalizy” – na kolejnych stronach teza ta
znajduje potwierdzenie. Autorzy dwóch prezentowanych tu prac
wychodzą jednak poza konwencjonalne rozważania psychoanalityczne i
wkraczają na nowe terytoria, odrzucając uporządkowaną i zawężoną
terminologię psychoanalityczną. Czytelnik obu prac nie tylko śledzi z
bliska „spleciony wieniec spracowanego umysłu” (Keats,
Ode to Psyche, wers
60), ale angażuje się także (w pełnym znaczeniu tego słowa) w kontakt
z dwojgiem ludzi, którzy poddają temat głębokiej i mądrej
refleksji. Zastanawiają się oni nie tylko nad naturą psychoanalizy
(jej korzeniami, istotą, osiągnięciami i ograniczeniami), ale także
nad urzekającą i przerażającą naturą samej miłości. W ten sposób
obaj autorzy poddają analizie i rewizji niektóre podstawowe
założenia teorii psychoanalitycznej i praktyki klinicznej,
wzbogacając je o pomijane lub często zapominane aspekty wymiarów
bardziej wywrotowych i rewolucyjnych, a jednocześnie wprowadzają
mniej znane elementy współczesnego myślenia
psychoanalitycznego. Chwytają byka za rogi i próbują nazwać,
między innymi, nierozerwalność namiętności i pragnień seksualnych,
zjednoczenie, rozpad, zniszczenie, śmierć, odrodzenie, szaleństwo –
wszystko to, co składa się na jedno proste słowo – miłość.
Każdy z autorów głęboko analizuje doprowadzające do szaleństwa
sprzeczne wymagania Erosa oraz konieczność cierpliwego ich znoszenia
(czyli zgody na nie i mierzenia się z nimi) bez tchórzliwego
wycofywania się lub utraty równowagi. Dwa podstawowe pojęcia
wyznaczające tematykę książki – przy czym każde z nich
nierozerwalnie wiąże się z miłością – to „namiętność”
i „szaleństwo”. Pierwsza część poświęcona jest głównie
namiętności, zaś druga – szaleństwu, przy czym liczne wspólne
wątki tworzą osnowę łączącą te dwa rozdziały.”
Margot Wadell (fragment Przedmowy)
W Miłości i jej losach André
Green i Gregorio Kohon, odwołując się do swego bogatego doświadczenia
klinicznego, wnoszą ciekawy wkład w rozwój psychoanalitycznego
rozumienia miłości.
W części pierwszej, Kochać albo
nie kochać – Eros i Eris, André
Green stawia kilka ważnych pytań: Jakie warunki trzeba spełnić, by
móc kochać? Czy powinniśmy myśleć o miłości, odnosząc się do
jej najwcześniejszych i najbardziej pierwotnych korzeni, czy też za
punkt wyjścia przyjąć doświadczenia osoby dorosłej? Zdaniem Greena
nauka niczego nie wniosła do naszego rozumienia miłości; z kolei
sztuka – głównie literatura, a zwłaszcza poezja –
pozwala na jej lepsze poznanie. W części drugiej, Miłość
w czasach szaleństwa, Gregorio Kohon
przedstawia trwającą wiele lat analizę pacjenta, który przeżył
załamanie psychotyczne. Autor opisuje, w jaki sposób wyłączna,
a jednocześnie niezwykle intensywna zależność od matki stwarza
warunki do rozwoju „normalnego szaleństwa”. Szaleństwo to
leży u podłoża nie tylko stanów psychotycznych i perwersji,
ale także wszelkich form miłości, również tej ujawniającej się
w sytuacji psychoanalitycznej, czyli miłości przeniesieniowej.
Miłość i jej losy wykracza
poza granice konwencjonalnego dyskursu psychoanalitycznego i skłania
do refleksji nad miejscem miłości w teorii i praktyce
psychoanalitycznej.
André Green jest
psychoanalitykiem szkoleniowym, byłym prezesem Paryskiego Towarzystwa
Psychoanalitycznego oraz honorowym członkiem Brytyjskiego Towarzystwa
Psychoanalitycznego. Autor
wielu książek, między innymi The
Fabric of Affect in Psychoanalytic Discourse
oraz Key Ideas for a
Contemporary Psychoanalysis.
Gregorio Kohon jest
psychoanalitykiem szkoleniowym Brytyjskiego Towarzystwa
Psychoanalitycznego oraz autorem i redaktorem wielu książek, a także
jednym ze współautorów książki Współczesna
psychoanaliza brytyjska: podstawowe zagadnienia.