„Nawet dzisiaj czytanie pierwszej części to zapierające dech przeżycie. Na pierwszych trzydziestu stronach Foulkes wykłada na stół wszystkie swoje grupowo-analityczne karty. Pisząc jak ktoś, kto ma tak dużo do powiedzenia, że nie ma czasu, aby zdjąć płaszcz, daje zwięzły, dobrze udokumentowany przegląd swoich podstawowych teoretycznych założeń i klinicznych zasad”. Tak pisał Dieter Nitzgen w sześćdziesiątą rocznicę ukazania się Wprowadzenia do psychoterapii grupowo-analitycznej. Badania nad integracją społeczną osób i grup.
Rzeczywiście, wydane w 1948 roku Wprowadzenie, czyli pierwszy podręcznik psychoterapii grupowo-analitycznej, nie straciło nic na aktualności.
Foulkes rekapituluje swoje – kilkuletnie wtedy – doświadczenia z pracy z grupami i w grupach oraz rezultaty badań nad terapeutycznym ich wykorzystaniem. Prezentuje, co wie i czego jeszcze nie wie, zastanawia się i skłania do myślenia Czytelnika, który odnosi wrażenie, że towarzyszy mu w tworzeniu teorii. Przedstawia zapisy sesji grup terapeutycznych toczących się w rożnych kontekstach, które same „mówią” o tym, czym jest podejście grupowo-analityczne.
Do polskiego wydania dodano wykład niemieckiego analityka grupowego, Dietera Nitzgena, wygłoszony w sześćdziesiątą rocznicę wydania książki Foulkesa. Nitzgen zapoznaje Czytelników z „duchem czasu”, w którym powstawała ta praca. Ukazuje atmosferę, w jakiej tworzyły się zręby grupowej psychoterapii, ówczesnych fascynacji, odkryć, sporów, konfliktów, a także słynnego eksperymentu w szpitalu wojskowym w Nothfield, w który zaangażowani byli W. R. Bion i S. H. Foulkes. Nitzgen wskazuje na inspiracje, identyfikacje i twórcze przekształcenia myśli innych współczesnych Foulkesowi teoretyków.
Lektura tego wykładu pozwala czytać Wprowadzenie jak „powieść pełną powieści”: odnajdować w niej wątki związane z tworzeniem teorii, historyczne, osobiste. Dzięki temu udziałem Czytelnika staje się prawdziwe „doświadczenie grupowo-analityczne”, ukazujące osobę autora, jego dzieło i jego grupę na tle określonego czasu historycznego jako „całość w sytuacji całościowej”. Dokładnie tak jak S. H. Foulkes proponował, aby patrzeć na osobę ludzką.

Joanna Skowrońska